Patrząc na dzisiejsze Kielce, trudno sobie wyobrazić jakie wrażenie musiał robić nie tylko na mieszkańcach nowy dworzec. Jaki to był skok jakościowy, pokazuje to zdjęcie z lat pięćdziesiątych z zasobów Muzeum Historii Kielc. Jego autorem jest znany kielecki fotograf Jerzy Kamoda. Widać na nim teren, na którym wybudowano dworzec. Te kominy to dawna elektrownia kielecka, jest też budynek wytwórni wódek oraz, na pierwszym planie, pierwszy dworzec autobusowy.
Pierwsze projekty nowego dworca publikowano na początku lat siedemdziesiątych. Opracowywał je zespół projektantów z Miastoprojektu Kielce i to właśnie w broszurze z 1974 roku można zobaczyć zdjęcie tej makiety. Pochodzi ono ze zbiorów Stowarzyszenia Kieleckie Inwestycje.
Projekt opracował zespół kieleckich inżynierów - głównym architektem był Edward Modrzejewski z Miastoprojektu Kielce, współpracował z nim inżynier Jerzy Radkiewicz oraz inżynier Mieczysław Kubala, odpowiedzialny za kwestie komunikacyjne. Budowa rozpoczęła się w połowie lat siedemdziesiątych, i co widać na zdjęciu ze zbiorów Stowarzyszenia Kieleckie Inwestycje, była imponująca.
- Nowy budynek był całkowicie podporządkowany funkcji dworca. Wyspowe rozwiązanie zaproponował odpowiedzialny za komunikację mój kolega Mieczysław Kubala. Autobusy miały jeździć pod sam peron, bez żadnych manewrów cofania - opowiadał Edward Modrzejewski, współautor projektu. W efekcie powstał niezwykły spodek, który do dziś pozwala na bezkolizyjne poruszanie się pieszych i autobusów. Sam układ komunikacyjny został nawet opatentowany.
- Zastosowane do budowy materiały na pewno się dziś zużyły, choć na owe czasy był to rarytas. Dwa lata starałem się o przydział pleksiglasu do kopuły dachu, podobne trudności były ze zdobyciem poliestru, którym pokryte są wiaty na peronach. W ostatniej chwili nie doszło do montażu ruchomych schodów, choć miałem już wypisaną delegację do Leningradu i umówione spotkanie w tamtejszej fabryce. Ale to w każdej chwili można zrobić, bo zastosowaliśmy taką konstrukcję, że wystarczy schody rozebrać, a pod spodem są gotowe gniazda pod zamontowanie maszyn - wspominał Edward Modrzejewski.
Budowa trwała prawie 10 lat. Do użytku dworzec oddano 20 lipca 1984 roku, dwa dni przed najważniejszym świętem w PRL. - Trudno było cokolwiek porównywać. Szczególnie, że równocześnie działał tymczasowy dworzec przy ul. Mielczarskiego. Można było tylko współczuć ludziom, którzy czekali tam na autobusy, i okolicznym mieszkańcom. Brakowało toalet i było bardzo ciasno. Nowy dworzec jawił się jako coś bardzo nowoczesnego, nawet w porównaniu z innymi budynkami w Polsce - wspominał w 25 rocznicę otwarcia dworca Andrzej Skrzypek, wieloletni pracownik PKS w Kielcach i wyliczał: - Był monitoring, chyba jeden z pierwszych w Kielcach. Była nawet klimatyzacja, ale nie wiem, czy kiedykolwiek ją uruchomiono. Aż przychodziły wycieczki, żeby obejrzeć ten supernowoczesny obiekt i wiszącą na ścianie czarownicę. Dworzec szybko stał się bardzo znany, można go było zobaczyć na każdej widokówce z Kielc. Podobno tak się spodobał, że jego kopię wybudowano gdzieś w Niemczech. Była oddzielna poczekalnia dla matek z dziećmi, bar, posterunek milicji, a nawet areszt - opowiadał Skrzypek.
Nowy obiekt szybko stał się wizytówką Kielc, a jego zdjęcie było na wielu pocztówkach, jak choćby na tej ze zbiorów Stowarzyszenia Kieleckie Inwestycje. Dworzec trafił też do zachodnioeuropejskich przewodników, gdzie wymieniano go jako jeden z nielicznych obiektów z Kielc. - Gdy się tu wprowadziłam, dworzec, nazywany muchomorem , już był prawie gotowy. Najpiękniej wyglądał w nocy, gdy przez okna w dachu było widać światła. To naprawdę robiło wrażenie, tym bardziej że budynek był widoczny z bardzo daleka, a ja mogłam z dumą powiedzieć, że mieszkam w jego pobliżu. Wydawał się bardzo przestronny i nowoczesny. Przyjeżdżały wycieczki, żeby go oglądać. Chwalono toalety, które teraz mają tak fatalną opinię. Ale też zawsze był tłok, jeździły autobusy, jeszcze z przyczepkami, a i tak nie zawsze wszyscy się mieścili. Jak był dobry kierowca, to jeszcze potrafił dojść do drzwi w przyczepce i domknąć je na siłę od zewnątrz, żeby ludzie się zmieścili. To miejsce tętniło życiem - opowiadała kilka lat temu Barbara Pernal, która mieszka na sąsiadującej z dworcem ul. Składowej.
Dworzec nazywany dotychczas m.in. perełką architektury i chwalony za nowatorskie rozwiązania na europejską skalę zaczął podupadać na początku lat 90-tych. - Najpierw duże zakłady zrezygnowały z dowozu pracowników przez PKS. Potem uaktywniły się busy i zaczęło brakować pieniędzy na remonty. A na dworzec weszły stoiska handlowe, których tu przecież nie zaprojektowano, i wygląd jeszcze bardziej się zmienił - oceniał kilka lat temu Andrzej Skrzypek.
- Zapuszczone wnętrze świadczy o złym gospodarowaniu tym obiektem. Nawet gdy przenoszono do niego biura PKS, adaptując wnętrze, w praktyce je zdewastowano. To świadczy o jakimś braku wyobraźni właściciela. Z drugiej strony obiekt architektonicznie jest bardzo cenny, zwracają na niego uwagę nie tylko eksperci i na pewno warto chronić tę wartość - mówi Rafał Zamojski z SKI.
Nowy właściciel dworca PKS 2 przedstawił koncepcję stworzenia w tym miejscu galerii handlowej. Obiekt nazwany 'białym wielorybem', który przesłoniłby wyjątkową bryłę, nie spodobał się sporej grupie kielczan, architektom i władzom miasta. Dworzec jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków, chroni go także uchwalony rok temu plan zagospodarowania przestrzennego. O ochronę dworca apelował 'The Economist' i CNN, a przebudowa obiektu z zachowaniem jego wyjątkowości jest tematem prac licencjackich i dyplomowych.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze